YUMURTALIK (OVER) KİSTLERİ
Yumurtalıklar, kadın üreme organında sağ ve sol olmak üzere iki tane bulunan ve her ay yumurta hücresini üreten organlardır. Yumurtalıklar aynı zamanda hormon (östrojen ve progesteron) da salgılar. Yumurtalıklarda meydana yumurtalık kistleri kadınların doktora başvurmalarının en sık karşılaşılan sebeplerinden biridir. Yumurtalık kistlerini sizler için araştırdık.
Yumurtalık kisti nedir?
Yumurtalık kistleri küçük ve içi sıvı dolu yapılardır. Yumurtalık kistlerine üreme (doğurganlık) çağındaki kadınlarda sık rastlanır. Yumurtalık kistlerinin değişik tipleri vardır. Aşağıda yumurtalık kistlerinin mevcut çeşitlerini aktaralım:
** Fonksiyonel kistleri; yumurtlamadaki bozukluklara bağlı geçici olarak oluşan kistlerdir. Folikül kistleri en sık görülen fonksiyonel kistlerdir. Normalde yumurta olgunlaştığında çatlar. Çatlama olmayıp yumurta salınmadığı zaman foliküller büyür ve kist oluşur. Bu kistler ağrıya neden olmaz ve genellikle kendi kendine kaybolur.
** Korpus Luteum kistleri; korpus luteum folikül çatladıktan sonra oluşan normal yapıdır. Bu yapının kendi içinde kanaması ile korpus luteum kistleri meydana gelir. Genelde ağrı yapmaz. Eğer ağrı yapıyor ve büyüyorsa cerrahi müdahele gerekebilir.
** Dermoid kistler; Kahve renkli, içinde eskimiş kan bulunan kistlerdir. Çikolata kistleri de denir.20’ li yaşlarda daha fazla görülür. Bu kistlerin cerrahi olarak çıkarılıp, yeri temizlenir ve ilaç tedavisi uygulanır.
** Polikistik over (PKO)hastalığı; çok sayıda kistin yumurtalık içinde bulunmasıdır. Şişman kadınlarda daha çok görülür. Erkeklik hormonlarının fazla salınması bu kistlerin oluşumuna zemin hazırlar. Bu hastalarda yumurtalıklar büyür ve kistler oluşur, düzensiz kanamalar ve tüylenme görülebilir. Bu hastalık düzenli yumurtlamayı engelleyerek kısırlığa neden olur. PKO’ nun i tümüyle ortadan kalkma ihtimali düşüktür. Tedavi planı oluşturulduktan tedavi kadar diğer önemli bir etken ise kilo verilmeye çalışılması ve düzenli egzersizdir.
** Selim (iyi huylu) ve Habis (kötü huylu) yumurtalık tümörleri; tümörün selim veya habis olduğunu ayırt etmede muayene ve ültrason yardımcı olur, fakat kesin tanı kitleden bir parçanın çıkarılarak mikroskobik olarak incelenmesi ile konur. Bunun yanında kan tahlilleri yapılıp tümör belirteçlerinin olup olmadığı tespit edilir.
Yumurtalık tümörlerinin % 80′i selimdir. Çapı 5 cm. büyük olan iyi (selim) huylu olan tümörler cerrahi müdahele gerektirir
Habis kistlerde ise yeni damar oluşumu artacağından yumurtalık damarlarında kan akımı artar. Menopozda ve ergenlik öncesinde yumurtlama olmadığından bu iki dönemdeki kistlerin neoplastik olma riski daha fazladır. Bu yüzden bunları değerlendirirken üreme çağındaki kadınlarda görülen kistlerden farklı yaklaşmak ve en ufak şüpheli bir durumda operasyona almak gerekir.
Yumurtalık kistlerinin belirtileri
Yumurta kistleri çoğu kadında hiçbir belirti vermez. Herhangi bir nedenle yapılan jinekolojik muayene esnasında tesadüfen saptanır. Genellikler aşağıdaki belirtiler olduğunda yumurtalık kisti olduğundan şüphelenilmelidir.
** Kasık ağrısı
** Karnın alt kısmında dolgunluk ve basınç hissi
** İlişki esnasında ağrı
** Düzensiz adet,
** Ağrılı olması,
** Adet görememe,
** Çok büyük boyutlu kistlerde karında şişme veya ele kitle gelmesi
** Göğüslerde dolgunluk
** İdrar ve barsak şikâyetleri
** Kist torsiyonu (boğulması) belirtileri (şiddetli bulantı, kusma)
Yumurtalık kistleri nasıl teşhis edilir?
Şikâyetler vuku bulduğunda doktora başvurulur. Doktor el ile daha ültrasonografi yapılır. Bunun sonucunda ele kitle geliyorsa veya ültrasonografide 20 milimetreden büyük içi sıvı dolu kitleler varsa yumurtalık kistinin varlığı doğrulanabilir.
Bununla beraber teşhis etmede bilgisayarlı tomografi ve MR gibi cihazlardan çıkacak veriler ve kan tahlillerinin yapılması da kistin teşhisinde istenebilir.
Yumurtalık kistlerinin tedavisi
Çapı 5 cm’ den küçük kistler genellikle 1–3 ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bu kistlerin küçülmesini sağlamak amacı ile doğum kontrol hapları kullanılabilir. Kendiliğinden veya doğum kontrol hapları kullanıldığında kaybolmayan kistler cerrahi olarak çıkarılır. Doğum kontrol hapları ise yumurtlama sürecini geçici olarak durdurduklarından bu ilaçları kullanan kadınlarda işlevsel yumurtalık kistleri çok daha az görülür. Uzun vadede doğum kontrol hapı kullanımının yumurtalık kanserine yakalanma riskini de etkili bir şekilde azalttığı bilinmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder